Molekulalar (atomlar)ning shaffof qattiq jismi yuza si bilan o'zaro ta'siri raman spektroskopiyasi

TO'LIQ MATN:

Annotatsiya





Raman spektroskopiyasi – atomlar va molekulalarning qattiq materiallar yuzasi bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganish uchun kuchli metod hisoblanadi. Ushbu usul molekulyar darajada yuzaning tuzilishi, kimyoviy faolligi va fizik xususiyatlari haqida ma’lumot beradi. Ishda monoxromatik koherent rezonansli nurlanish ta’siri ostida kvarts shishasi yuzasidagi ksenon atomlarining spektral xususiyatlari o‘rganildi. Raman spektroskopiyasi metodi yordamida ksenon atomlarining shaffof qattiq jism yuza bilan o‘zaro ta’sir jarayonlarini eksperimental tadqiq qilishning asosiy natijalari keltirilgan bo‘lib, bu bizga lazer nurlanishi ta’sirida ksenonning atom tuzilishini tom ma’noda ko‘rish imkonini beradi. Inert gaz bo‘lgan ksenon oddiy sharoitlarda o‘zini namoyon qilmaydi. Biroq, lazer nurlanishi bilan o‘zaro ta’sirda ksenon atomi tebranma holatlarni hosil qilishi mumkin, bu uning g‘ovaklarning devorlari bilan o‘zaro ta’siri hisobiga yuz beradi. Shu bilan birga, adsorbatning yuzaga o‘zaro ta’siri tufayli uning spektrlarida xos o‘zgarishlar yuz beradi. Bu holatda, Stoks va anti-Stoks chiziqlari chastota siljishlarining qiymatlari 100 sm^-1 dan kam bo‘lib, bunday o‘zaro ta’sir kuchining uncha katta emasligi va atomlarning adsorbtsion potensialidagi mos o‘zgarishlarni ko‘rsatadi. Ushbu tadqiqotlarning muhimligi shundaki, unda fotoqo‘zg‘algan adsorbtsion potensial chuqurlashtirishdan foydalanib, gaz holatida mavjud bo‘lmagan ksenonning molekulyar konstantalari aniqlangan.





Mualliflar haqida

Adabiyotlar ro'yxati

Bortolani V., March N.H., Tosi M.P., Interaction of atoms and molecules with solid surfaces, Springer Science and Business Media, 2013, 665.

Rasulov U.Kh., Interaction of polyatomic particles with surfaces, Selected Works, , 2011, 642, In Russian: Расулов У.Х. Взаимодействие многоатомных частиц с поверхностью. Избранные труды. Ташкент, 2011. 642 с.

Orlov A.N., Petrov R.P., Petrov Yu.N., The effect of laser radiation on the adsorption of molecules in a microporous filter, Journal of Experimental and Theoretical Physics, 1983, 53, 883–887, In Russian: Орлов А.Н., Петров Р.П., Петров Ю.Н. Воздействие лазерного излучения на сорбцию молекул в мелкопористом фильтре. ЖЭТФ. 1983. Вып. 53. СС. 883-887.

Zakhidova M.A., Laser-induced spectroscopy of adsorbed atoms and molecules near the surface, Uzbek Journal of Physics, 2009, 04, 279–289, In Russian: Захидова М.А. Спектроскопия адсорбированных атомов и молекул вблизи поверхности, индуцированная лазерным излучением. Узбекский физический журнал. 2009. №4. СС. 279-289.

Zakhidova M.A., Laser-induced spectroscopy of energy changes of atoms and molecules near the surface, UzMU Khabarlari, 2009, 02, 134–140, In Russian: Захидова М.А. Спектроскопия изменений энергии атомов и молекул вблизи поверхности, индуцированная лазерным излучением. УзМУ хабарлари. 2009. №2. СС.134-140.

Demtroeder W., Sobelman I.I., Maslov A.I., Yukov E.A., Modern Laser Spectroscopy, Intellekt, , 2014, 1073, In Russian: Демтредер В. Современная лазерная спектроскопия. Перевод Маслова А.И. и Юкова Е.А., под ред. Собельмана И.И. Интеллект, Россия. 2014. 1073 с.

Evstrapov A., Antropova T.V., Jastrebov S.G., Drozdova I.A., Study of porous glasses by photometry methods, SPIE/Poland Chapter. Optica Applicata, 2003, 33, 01, 4554–4559.

Zakhidova M.A., Giyasova Z.R., Resonant selective heterogeneous processes in a laser field, Academic Research in Educational Sciences. CSPI Conference III, 2021, 2, 673–678, Google Scholar Scientific Library. Available at: www.ares.uz.

Olenych I.B., Monastyrskii L.S., Aksimentyeva O.I., Sokolovskii B.S., Effect of bromine adsorption on the charge transport in porous silicon-silicon structures, Electronic Materials Letters, 2013, 9, 03, 257–260.

Heitler W., London F., Wechselwirkung neutraler Atome und hom ¨oopolare Bindung nach der Quanten-mechanik, Zeitschrift f¨ur Physik, 1927, 44, 455–472.

Kaplan I.G., Intermolecular Interactions: Physical Interpretation, Computer Calculations, and Model Potentials, Binom Knowledge Laboratory, , 2012, 394, In Russian: Пер. с англ. Межмолекулярные взаимодействия. Физическая интерпретация, компьютерные расчёты и модельные потенциалы. М. Бином. Лаборатория знаний. 2012. 394 с.

Loren D.W., Molecular Interactions and the Behaviors of Biological Macromolecules, 2021, 1, 100–120.

Zakhidova M.A., Heterogeneous Processes Induced by Resonant Laser Radiation, 2021, , Innovatsiya-Ziyo, 129, In Russian: Захидова М.А. Гетерогенные процессы, индуцированные резонансным лазерным излучением. Монография. Ташкент: “Innovatsiya-Ziyo”, 2021. 129 с.

Striganov A.R., Sventitskii N.V., Tables of Spectral Lines, Atomizdat, , 1966, 478, In Russian: Стриганов А.Р., Свентицкий Н.В. Таблицы спектральных линий. Атомиздат, Москва, 1966. 478 с.

Karlov N.V., Orlov A.N., Petrov Yu.N., Yakubova M.A., Experimental study of bromine through microporous barriers, Izvestiya Akademii Nauk SSSR, Seriya Fizicheskaya, 1985, 49, 03, 564–568, In Russian: Карлов Н.В., Орлов А.Н., Петров Ю.Н., Якубова М.А. Экспериментальное исследование брома через мелкопористые преграды. Изв. АН СССР. Сер. физ. 1985. Т. 49, Вып. 3. СС. 564-568.

Tsyganenko A.A., Kompaniets T.N., Novikov R.G., Pestsov O.S., Resonance laser-induced processes and energy transformations in adsorbed layers, Current Opinion in Chemical Engineering, 2019, 24, 69–78.

Karlov N.V., Laguchov A.S., Orlov A.N., Petrov Yu.N., Prokhorov A.M., Yakubova M.A., Heterogeneous selective processes under the action of laser radiation, Springer Series in Chemical Physics, 9, 505–515, Springer, 1986.

Ko'rishlar soni: 85

Как цитировать

Molekulalar (atomlar)ning shaffof qattiq jismi yuza si bilan o’zaro ta’siri raman spektroskopiyasi. (2024). Oʻzbek Zamonaviy Fizika Jurnali, 1(1), 29-40. https://ujmph.uz/index.php/journal/article/view/13
ISSN 0000-0000 (Print)
ISSN 0000-0000 (Online)